تسهیل اعتبار یک راهنمای جامع

تسهیل اعتبار یک ابزار سیاست پولی است که توسط بانک‌های مرکزی برای بهبود دسترسی به اعتبار در اقتصاد استفاده می‌شود. این سیاست عمدتاً در دوران رکود اقتصادی یا دوره‌های ناپایداری مالی به منظور تحریک رشد و تشویق به وام‌دهی اجرا می‌شود. بر خلاف تسهیل کمی سنتی که بر خرید دارایی‌ها تمرکز دارد، تسهیل اعتبار به‌طور خاص بازار اعتبار را هدف قرار می‌دهد تا هزینه‌های وام‌گیری را کاهش دهد و نقدینگی را افزایش دهد.

درک تسهیل اعتبار شامل شناسایی اجزای کلیدی آن است:

• کاهش نرخ بهره: بانک‌های مرکزی ممکن است نرخ‌های بهره معیار را کاهش دهند تا وام‌گیری را تشویق کنند. نرخ‌های پایین‌تر وام‌ها را برای مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها مقرون به صرفه‌تر می‌کند که می‌تواند به تحریک هزینه‌کرد و سرمایه‌گذاری منجر شود.

• خرید دارایی‌ها: بانک‌های مرکزی ممکن است اوراق قرضه دولتی و شرکتی را خریداری کنند تا نقدینگی را به سیستم مالی تزریق کنند. این اقدام به کاهش بازدهی این اوراق کمک می‌کند و وام‌گیری را برای شرکت‌ها ارزان‌تر می‌سازد.

• وام‌های مستقیم به مؤسسات مالی: در برخی موارد، بانک‌های مرکزی وام‌های مستقیم به بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی ارائه می‌دهند. این استراتژی اطمینان می‌دهد که این نهادها سرمایه کافی برای وام‌دهی به مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها دارند و فعالیت اقتصادی را ترویج می‌کند.

• تسهیلات اعتباری: ایجاد تسهیلات اعتباری اضطراری به بانک‌های مرکزی این امکان را می‌دهد که به بخش‌ها یا نهادهای خاصی که با چالش‌های نقدینگی مواجه هستند، وام ارائه دهند و بدین ترتیب از ناپایداری مالی گسترده جلوگیری کنند.

اشکال مختلفی از تسهیل اعتبار وجود دارد که بانک‌های مرکزی می‌توانند اتخاذ کنند:

• تسهیل اعتباری متعارف: این شامل کاهش نرخ بهره و خرید اوراق بهادار دولتی است.

• تسهیل اعتبار هدفمند: این استراتژی بر روی بخش‌های خاصی مانند کسب‌وکارهای کوچک یا بازارهای مسکن تمرکز دارد و با ارائه حمایت‌های متناسب به تقویت این حوزه‌ها می‌پردازد.

• تسهیل کمی (QE): در حالی که به طور فنی یک مفهوم جداگانه است، تسهیل کمی اغلب در کنار تسهیل اعتباری استفاده می‌شود. این شامل خریدهای کلان دارایی‌های مالی برای کاهش نرخ بهره و افزایش عرضه پول است.

با ادامه چالش‌ها در اقتصادها، چندین روند در تسهیل اعتبار پدیدار شده است:

• افزایش استفاده از فناوری: بانک‌های مرکزی از فناوری‌های پیشرفته، از جمله تحلیل داده‌ها و هوش مصنوعی، برای ارزیابی شرایط اعتباری و تنظیم اقدامات تسهیلی خود به طور مؤثرتر استفاده می‌کنند.

• هماهنگی جهانی: یک روند قابل توجه به سمت اقدامات تسهیل اعتبار هماهنگ در میان بانک‌های مرکزی در سطح جهانی وجود داشته است، به ویژه در پاسخ به بحران‌هایی مانند پاندمی COVID-19.

• تمرکز بر مالی پایدار: ابتکارات اخیر تسهیل اعتبار به طور فزاینده‌ای به پایداری محیط زیست توجه می‌کنند. بانک‌های مرکزی در حال شروع به گنجاندن ریسک‌های مالی مرتبط با تغییرات اقلیمی در ارزیابی‌ها و سیاست‌های اعتباری خود هستند.

در سال‌های اخیر، چندین بانک مرکزی استراتژی‌های تسهیل اعتبار را اجرا کرده‌اند:

• فدرال رزرو (ایالات متحده): در پاسخ به پیامدهای اقتصادی ناشی از پاندمی COVID-19، فدرال رزرو با کاهش نرخ‌های بهره به نزدیک صفر و راه‌اندازی برنامه‌های خرید گسترده اوراق قرضه، تسهیل اعتبار را به کار گرفت.

• بانک مرکزی اروپا (ECB): بانک مرکزی اروپا از عملیات تأمین مالی بلندمدت هدفمند (TLTROs) برای ارائه وام‌های مطلوب به بانک‌ها استفاده کرده است و آنها را تشویق می‌کند تا به کسب‌وکارها و خانوارها وام دهند.

• بانک ژاپن (BoJ): بانک ژاپن مدت‌هاست که در تسهیل اعتبار از طریق خرید مجموعه‌ای وسیع از دارایی‌ها، از جمله سهام، برای تحریک اقتصاد و مقابله با کاهش قیمت‌ها مشغول است.

تسهیل اعتبار یک ابزار حیاتی در جعبه‌ابزار سیاست‌های پولی است، به‌ویژه در زمان‌های اقتصادی چالش‌برانگیز. با افزایش نقدینگی و کاهش هزینه‌های وام‌گیری، بانک‌های مرکزی می‌توانند رشد را تحریک کرده و محیط مالی سالم‌تری را پرورش دهند. درک اجزا، انواع و روندهای اخیر آن بینش‌های ارزشمندی را در مورد چگونگی سازگاری اقتصادها با شرایط در حال تغییر ارائه می‌دهد. با پیشرفت به جلو، نقش تسهیل اعتبار احتمالاً به تکامل خود ادامه خواهد داد و طبیعت پویا و متغیر مالی جهانی را منعکس خواهد کرد.