Van globalisering naar ontkoppeling het begrijpen van de nieuwe economische ontbundeling
Vergeet niet terug te denken aan het begin van de jaren 2000, toen het modewoord in de economie “globalisering” was? Iedereen sprak over een naadloos met elkaar verbonden wereld, een enkel werelddorp waar kapitaal vrijelijk stroomde en markten in gelijke pas bewogen. Het voelde als een onstuitbare kracht, nietwaar? Welnu, vooruitspoelen naar vandaag, 25 juli 2025, en het gesprek heeft een complete 180 gemaakt. Nu zijn we ondergedompeld in het fascinerende, vaak verwarrende, debat rond “ontkoppeling.” Het is een term die overal opduikt, van bestuurskamers tot geopolitieke topontmoetingen, en als iemand die jaren diep in de financiële markten heeft doorgebracht, kan ik je vertellen dat het dingen opschudt op een manier die weinigen tien jaar geleden hadden kunnen voorspellen.
Dus, wat is decoupling precies? In wezen is het het idee dat grote economieën, met name de VS en China, actief proberen hun financiële en economische banden te ontknopen. Het is een opzettelijke omkering van die globaliseringstrend die we allemaal kenden. Hoewel het concept van “decoupling” van een wereldwijde neergang al een tijdje wordt besproken, vooral na de financiële crisis van 2008, waar sommigen betoogden dat opkomende markten zich konden isoleren van schokken in ontwikkelde markten (Emerald: Hoofdstuk 9 Wereldwijde Besmetting), gaat het gesprek van vandaag veel meer over een bewuste, beleidsgedreven ontkoppeling dan alleen economische veerkracht. Het gaat minder om een natuurlijke divergentie en meer om een strategische breuk. En geloof me, dit is niet zomaar academisch geklets; het heeft echte gevolgen voor je investeringen, je bedrijf en zelfs de producten die je koopt.
Waarom zien we deze druk voor ontkoppeling op dit moment? Het is een complexe mix van factoren, maar als ik het zou moeten samenvatten, zou ik zeggen dat het grotendeels wordt aangedreven door een cocktail van escalerende geopolitieke spanningen, nationale veiligheidszorgen en een race om technologische suprematie.
-
Geopolitieke Wrijving: De relatie tussen Washington en Beijing is, eerlijk gezegd, aanzienlijk verslechterd, zoals economen hebben opgemerkt (SCMP: US-China Financial Decoupling). We hebben het niet alleen meer over handelsheffingen; het is een bredere strijd om wereldwijde invloed, een botsing van ideologieën en strategische belangen. Dit wederzijdse wantrouwen is de basis waarop veel ontkoppelingsinspanningen zijn gebouwd.
-
Nationale Veiligheidsimperatieven: Beide zijden beschouwen economische onderlinge afhankelijkheid steeds meer als een kwetsbaarheid. Van zorgen over diefstal van intellectueel eigendom tot het waarborgen van betrouwbare toeleveringsketens voor kritieke goederen, is het verhaal verschoven van efficiëntie naar veiligheid. Overheden zijn erop gericht de afhankelijkheid van potentiële tegenstanders te verminderen, zelfs als dat betekent dat er enkele economische voordelen moeten worden opgeofferd.
-
Technologische Rivaliteit: Dit is enorm. De strijd om leiderschap in geavanceerde technologieën zoals halfgeleiders, AI en quantumcomputing is fel. Geen van beide partijen wil afhankelijk zijn van de ander voor fundamentele technologie. Dit leidt tot beperkingen op tech-export, verboden op bepaalde bedrijven en een drang naar binnenlandse innovatie, wat vaak parallelle tech-ecosystemen creëert.
Decoupling is geen enkele, monolithische daad; het is een veelzijdig proces dat zich afspeelt over verschillende dimensies van financiën. Het is alsof je een zeer complexe, onderling verweven wandtapijt draad voor draad uit elkaar trekt.
Dit is misschien waar we op dit moment enkele van de meest zichtbare tekenen van ontkoppeling zien.
-
Bedreigingen van Uitsluiting in de VS & de Aantrekkingskracht van Hongkong: Een belangrijk aandachtspunt is de druk op Chinese bedrijven op het vasteland die genoteerd zijn op de Amerikaanse aandelenbeurzen. Geconfronteerd met mogelijke uitsluitingsbedreigingen als ze niet voldoen aan de Amerikaanse auditregels, kijken velen nu naar de mogelijkheid om “thuis te komen” in Hongkong. Ik heb uit eerste hand gezien hoe Hongkong zich hierop voorbereidt, wat het potentieel kan omtoveren tot een “jackpot” voor zijn markten (SCMP: Financiële Ontkoppeling tussen de VS en China, 17 mei 2025). Dit is niet alleen een procedurele verschuiving; het is een enorme herroutering van investeringskapitaal en een uitdaging voor de traditionele dominantie van New York in wereldwijde noteringen.
-
De Treasury Vraag: Het idee dat China “Amerikaanse staatsobligaties dumpen” zou als een “nucleaire optie” door sommige economen zijn geopperd, hoewel de meesten geloven dat een volledige breuk van de banden zeer onwaarschijnlijk is gezien de diepe financiële verwevenheid (SCMP: US-China Financial Decoupling, 10 mei 2025). Toch benadrukt de discussie zelf de kwetsbaarheid van vertrouwen in financiële relaties. Als een grote houder zoals China aanzienlijk zou afstoten, zouden de implicaties voor de wereldwijde obligatiemarkten en de leenkosten van de VS diepgaand zijn.
Naast aandelen en obligaties speelt het ontkoppelingsverhaal zich ook af in de wereld van valuta en internationale betalingen.
-
De Opkomst van de Yuan: Er is een duidelijke druk richting de-dollarization, waarbij China actief werkt aan het versnellen van de internationalisering van de yuan. Hongkong is opnieuw een belangrijke speler, uitgerust met een “gereedschapskist” om het wereldwijde gebruik van de yuan te bevorderen (SCMP: US-China Financial Decoupling, 24 mei 2025). Dit gaat niet alleen om handelsafwikkeling; het gaat om het opbouwen van een alternatieve financiële architectuur die minder afhankelijk is van de Amerikaanse dollar en het Swift-systeem, dat grotendeels wordt gecontroleerd door westerse landen. Denk na over hoe dat de wereldhandel en financiële transacties zou kunnen beïnvloeden.
-
Digitale Valuta’s: Hoewel niet expliciet genoemd in deze bronnen, draagt de opkomst van digitale valuta’s van centrale banken (CBDC’s) uit verschillende landen ook bij aan dit verhaal. Ze bieden de mogelijkheid voor directe, peer-to-peer betalingen die traditionele, vaak dollar-genoteerde, correspondentbanknetwerken omzeilen. Zou dit een andere weg naar financiële onafhankelijkheid kunnen zijn? Het is zeker iets om nauwlettend in de gaten te houden.
Je kunt niet over moderne financiën praten zonder over technologie te praten. Het is de “onzichtbare motor” die alles aandrijft (Deutsche Bank: Invisible Engine, 23 juli 2025).
-
Veerkracht boven Interoperabiliteit: Het geopolitieke klimaat brengt nieuwe eisen voor technologie met zich mee. Zoals Bernd Leukert opmerkte, zorgt de juiste technologie voor efficiëntie en schaalbaarheid binnen de onderneming (Deutsche Bank: Invisible Engine, 23 juli 2025). Maar in een wereld van ontkoppeling betekent dit ook het bouwen van veerkrachtige, mogelijk aparte, technologische infrastructuren. In plaats van naadloze wereldwijde interoperabiliteit, kunnen we gefragmenteerde systemen zien, elk ontworpen om externe schokken of zelfs volledige scheiding te weerstaan.
-
Gegevenslokalisatie & Standaarden: We zien meer eisen voor gegevens om binnen nationale grenzen te worden opgeslagen en verwerkt. Dit creëert complexiteit voor multinationale financiële instellingen en kan leiden tot uiteenlopende technische standaarden en protocollen, wat de wereldwijde financiële landschap verder segmenteert.
Dus, wat betekent dit allemaal voor de toekomst? Als ontkoppeling verder momentum wint, zullen de ripple-effecten aanzienlijk en verstrekkend zijn.
-
Globale Marktfragmentatie: In plaats van één uitgestrekte, onderling verbonden wereldmarkt, zouden we kunnen eindigen met afzonderlijke blokken of invloedsferen. Dit betekent een minder efficiënte allocatie van kapitaal, hogere transactiekosten en mogelijk verminderde liquiditeit in sommige markten.
-
Verhoogde Kosten en Verminderde Efficiëntie: Denk er eens over na: als bedrijven operaties moeten dupliceren, aparte toeleveringsketens moeten opbouwen of te maken hebben met uiteenlopende regelgevingskaders, zal het meer kosten. Deze kosten worden vaak doorberekend aan de consumenten.
-
Impact op Opkomende Markten: De “decoupling hypothese” van 2008 suggereerde dat opkomende markten mogelijk veerkrachtig zijn tegen wereldwijde neergangen (Emerald: Hoofdstuk 9 Wereldwijde Besmetting). Echter, als grote economieën actief loskomen, kan dit kleinere landen dwingen om keuzes te maken of zich te navigeren door steeds complexere en potentieel vijandige financiële ecosystemen, wat hun groeivooruitzichten beïnvloedt.
-
Risico’s voor Financiële Stabiliteit: Hoewel het doel van ontkoppeling nationale veiligheid kan zijn, introduceert het nieuwe systemische risico’s. Wat gebeurt er als een grote financiële crisis één blok treft en de traditionele mechanismen voor internationale samenwerking verzwakt zijn door wantrouwen? Dit zijn de soorten vragen die financiële professionals ’s nachts wakker houden.
Ondanks de agressieve retoriek en beleidsdrang lijkt een volledige breuk van de banden tussen grote economieën, met name de VS en China, voor veel economen zeer onwaarschijnlijk (SCMP: US-China Financial Decoupling, 10 mei 2025). De realiteit is dat deze economieën ongelooflijk diep financieel met elkaar verweven zijn. Het is alsof je probeert twee perfect gevlochten touwen te ontwarren - je kunt ze losser maken, maar het volledig scheiden van elke streng zonder ze helemaal te breken is een monumentale, zo niet onmogelijke, taak. De “nucleaire optie” van China om Amerikaanse staatsobligaties te dumpen, zou bijvoorbeeld ook enorme zelfbeschadiging veroorzaken, omdat het de waarde van China’s eigen resterende bezittingen zou verlagen en het wereldwijde systeem dat het nodig heeft voor handel zou destabiliseren (SCMP: US-China Financial Decoupling, 10 mei 2025). Economische onderlinge afhankelijkheden bieden nog steeds sterke prikkels voor samenwerking, zelfs als dit met tegenzin gebeurt.
De waarheid is dat we waarschijnlijk op weg zijn naar een wereld van “selectieve ontkoppeling” of “de-risking” in plaats van een volledige scheiding. Het is een genuanceerde verschuiving, waarbij landen proberen kritieke kwetsbaarheden te verminderen zonder de voordelen van wereldwijde betrokkenheid volledig op te geven. Als investeerder, bedrijfsleider of zelfs gewoon een geïnteresseerde waarnemer is het begrijpen van deze dynamiek van groot belang.
De dagen van onvoorwaardelijke globalisering liggen misschien achter ons en een nieuw tijdperk van strategische concurrentie en regionalisering breekt zeker aan. De sleutel tot het navigeren door dit evoluerende landschap zal wendbaarheid, diversificatie en een diep begrip van de nieuwe breuklijnen die opkomen in de wereldwijde financiën zijn. Het gaat er niet om je voor de storm te verbergen, maar om te leren hoe je je schip door steeds turbulenter en gefragmenteerder water kunt sturen.
Referenties
Wat zijn de belangrijkste drijfveren van financiële ontkoppeling?
De belangrijkste drijfveren zijn geopolitieke spanningen, zorgen over de nationale veiligheid en technologische rivaliteit tussen grote economieën.
Hoe beïnvloedt ontkoppeling wereldwijde investeringen?
Decoupling leidt tot verschuivingen in kapitaalstromen, waarbij bedrijven hun noteringen en investeringsstrategieën heroverwegen als reactie op regelgevende druk.